Ο τόπος, η Μικρασία, αποτυπώνεται από χάρτες όπως ο Χάρτης τοῦ Ὀθωμανικοῦ Κράτους που τυπώθηκε στην Αθήνα το 1861. Μια σειρά από συσταχωμένες ανά θέμα μελέτες, προϊόν μέριμνας και ενδιαφέροντος του ιδρυτή της Βιβλιοθήκης Ιωάννη Γενναδίου, προσφέρουν πρώιμες μαρτυρίες για τον ελληνισμό της Μικρασίας. Μελέτες που αφορούν στη γλώσσα του Πόντου και της Καππαδοκίας συμπληρώνονται με βιβλία για την ιστορία της Φώκαιας, των Ερυθρών και της Περγάμου, καθώς και με τα γεωγραφικά Πόντου, Χαλδίας και Συνώπης.
Η πολυπολιτισμικότητα διαφαίνεται μέσα από πληθώρα θρησκευτικών και εκπαιδευτικών καραμανλίδικων και φραγκοχιώτικων εκδόσεων, που στην πλειοψηφία τους προέρχονται από τη συλλογή του συλλέκτη και βιβλιογράφου Eugène Dalleggio που εναπόκειται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Εξαιρετικά σπάνιο τεκμήριο αποτελεί μια θρησκευτική έκδοση σε τουρκική γλώσσα με αρμενικούς χαρακτήρες που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1842.
Σημαντικό ιστορικό τεκμήριο είναι η έκδοση η Μαύρη βίβλος διωγμών και μαρτυριών του εν Τουρκία ελληνισμού, 1914 – 1918 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Εκτός από εκδόσεις της Μικρασίας, νεοαποκτηθέντα χειρόγραφα προσφέρουν στιγμιότυπα της καθημερινότητας των Ελλήνων, αλλά και των τραγικών γεγονότων της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Το σημειωματάριο με σημειώσεις μαθηματικών, άλγεβρας και γεωμετρίας ενός δασκάλου που σπούδασε στις Κυδωνιές ζωντανεύει την ελληνική εκπαιδευτική ιστορία του 19ου αιώνα. Το λεύκωμα ενός εφήβου στη Σμύρνη της δεκαετίας του 1910 αποτυπώνει νοοτροπίες, συνήθειες, όνειρα και επιδιώξεις της σμυρναϊκής νεολαίας λίγο πριν την καταστροφή.
Σε άλλο τόνο είναι το ημερολόγιο ενός στρατιώτη από το 1922, όπου καταγράφονται τα γεγονότα του μετώπου μέρα με την ημέρα, καθώς και η αγάπη του για τα βιβλία.
Ο απόηχος του τέλους της Σμύρνης στην τέχνη αποτυπώνεται στο πανόραμα της πόλης που τυπώθηκε στην Αθήνα το 1922 και σε προσωπικό λεύκωμα του Ηλία Καζάν (1958-1960), το οποίο σχετίζεται με μια ταινία για τη Σμύρνη που δεν έγινε ποτέ.
Previous
Next